باديان را در عربی رازيانه و راز يانج، در سنسكريت و هندی و هوريكا ميگویند. باديان در اكثر حصص افغانستان بصورت خود رو ميرويد، و هم كشت ميگردد قسم خودرو آن دانه های كلانتر، و زرعی آن نسبتاً دانه های كوچكتر دارد. كه بنام انيسون يافت ميشود. سبز ی كارها آنرا بنام گشنيز شامی بفروش ميرسانند. باديان در نواحی كابل و سمت شمالی مانند استالف، شكردره، گلدره، سراي خواجه ، همچنين جلال آباد ميرويد. [...]
خاكشير گياهيست خودرو دارای شاخه های باريك و برگهای دراز گلهای كوچك زرد، دانه هايش سرخ رنگ و باندازه دانه خاشخاش و در غلاف نازكی جا دارد دانه های آن در طب بكار ميرود. خاكشی، خاكشو، خاكثری و شغترك هم گفته شده. خاكشير خاصيت ميخانيكی دارد نه كيمياوی، دانه هایش در وجود حل ناشده اثرات خود را ميبخشد. از نبات خاكشير برای التيام زخم ها و جراحات استفاده ميشود جوشانده گياه خاكشير برای رفع [...]
بادرنجبويه را به انگلیسیLemon Balm و به فرانسوی Mélisse. نام لاتین برنجبویه Melissa Officinalis میباشد. اين گياه در سروبی، تگاب و بعضی حصص شمالی افغانستان پيدا ميشود. اعراب آنرا بادرنجبويه يا مفرح القلب گويند. بادرنجبويه در باغها و مزارع كاشته ميشود، هر گاه برگ آن توسط دست فشار داده شود بوی بادرنگ را ميدهد. از اينجهت آنرا بادرنگ بويه گويند. يكنوع آن به قسم سبزی خورده ميشود. بادرنجبويه گياه علفی است كه همه ساله [...]
گل هميشه بهار را به لاتین Calendula Officinalis به انگلیسی Marigold و به فرانسوی Souci میگویند. هميشه بهار گل زرد نسبتاً كلانيست كه در دشتها، بالای قبور، منازل به شكل خودرو و اكثر بصورت زينتی نيز كشت ميشود. اين گل، كوتاه و برگهای سبز دارد. در عربی اقحوان اصغر و در دری از نگاه اينكه گل پيهم داشته و در زمستان سبز ميباشد هميشه بهار، و هميشه جوان گفته شده است. زنبور عسل به مكيدن گل [...]
ولاريان به لاتین Valeriana Officinalis به انگلیسی Valerian و به فرانسوی Valériane گفته میشود علف گربه، سنبل الطيب نيز ميگويند. اين گياه در جاهای مرطوب جنگلها خصوصاً در جريان مسير آب گودالها ديده شده در ولايت فراه نسبت به مناطق ديگر بيشتر است. ارتفاع اين نبات تا يك متر ميرسد، ريشه اش معطر و نسبت ساقه اش بيشتر ازان استفاده مينمايند، بهمين ملحوظ كه ضرورت فابريكه های دواسازی را تكافو بتواند دانه هايش را [...]
اسطوخودوس كلمه يونانيست، يعنی حافظ الروح، در دری شاه سپرم و در عربی انس الروح ميگويند. اسطوخودوس یا لوند اسطوخودوس در اكثر حصه های افغانستان خصوصاً در پنجشير، نجراب، جاجی، و بيشتر در سالنگها و غوربند بصورت خودروكنار انهار پیدا ميشود. اسطوخودوس گياهيست از خاندان لوندر، گلهايش برنگ سفيد بنفش و طعم تلخ ، تخمهايش شبيه ارزن، كوچك و زرد ميباشد و در حصه های مرطوب ميرويد. اگر از قسمت های مختلف آن گرفته [...]
گياه اسفرزه در اكثر نقاط افغانستان پيدا ميشود، خصوصاً اسفرزه، ولايت ننگرهار زيادتر و عاليتر است. دانه های اسفرزه برنگهای سياه، سرخ و سفيد ميباشد، كه ازان جمله سفيد آن بهتر است، مانند سائر نباتات طبی ميتوان از اسفرزه نيز استفاده شايانی نمود. راجع به خواص اسفرزه در كتب یونانی و گیاه های داروئی مانند كودكس وغيره مطالب دلچسپی نوشته اند، كه مختصری از آن را در ذيل بيان می كنيم: در پوست و [...]
افسنطین را در دری مروه به عربی خترق در سانسكريت تاك پشی نهدی ماكدون به رومی كشوت گویند. افسنطین گیاهیست دارای ساقه های بلند، برگهای بریده و پربرگ گلهايش به گلهای بابونه گاو چشم شبیه است و به ارتفاع 40-60 سانتيمتر بعضاً بيك متر ميرسد. در زمينهای مزروعی میروید و كشت آن در زمینهای آهكی به درستی صورت ميگيرد. افسنطین تاریخچه افسنطین: هيردوتس پدر تاریخ حكایت ميكند كه رب النوع حمایت كودكان و مادران [...]
اسپند در دشت بكوا و مزار شريف به وفرت پيدا ميشود. هكذا در زمينهای باير عربستان، بحيره مديترانه و تركيه خیلی زياد است. مردم ما اكثر آنرا برای، دفع بدبوئی خانه بكار ميبرند، و هم در محيط ما شكل عنعنوی ديگری دارد كه آنرا برای دفع نظر بد دود مينمايند، و روغن آنرا ضد سياتيك استعمال ميكنند. اسپند اسپند از جمله نباتات كاملا طبی بوده، و دود آن انتی سپتيك ميباشد، و بهترين دوا [...]
ازگیل را در اكثر حصه های افغانستان بنام دولانه یاد ميكنند ازگیل میوهء در ختیست كه در اواخر خزان میرسد در مربوطات ولایت پروان بقسم خودرو یافت ميشود. گلهایش سفید میوهء آن قهوئی رنگ و طمع مطبوعی دارد، خسته آنرا ميكارند و همچنین بدرخت ناك و بهی پیوند مینمایند. تاریخچه ازگیل: چهارصد سال قبل از تولد بقراط ازگیل را به مریضان مبتلا به ترشی و سوزش، و عوارض تب تجویز میكردند. »سنت بلدگراد« در باره [...]
